Departament Dróg Publicznych Ministerstwa Infrastruktury przesłał do PIIB odpowiedź na pismo skierowane przez prof. Zbigniewa Kledyńskiego, prezesa PIIB z 4 czerwca 2020 r. i dotyczące stosowania przepisów ustawy z dn. 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, dotyczących wydawania decyzji zezwalających na lokalizowanie w pasie drogowym obiektów budowlanych lub urządzeń niezwiązanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego.
W swojej odpowiedzi Departament Dróg Publicznych wyjaśnia, że Ministerstwo Infrastruktury nie ma uprawnień do stosowania powszechnie obowiązującej wykładni prawa, a w sprawach pytań do niego kierowanych może jedynie przedstawić własny pogląd prawny, który nie może zostać uznany za wiążący w danej sprawie administracyjnej bądź cywilnej.
Ustalenie stanu faktycznego i zastosowanie do niego konkretnych przepisów prawnych należy do właściwego organu prowadzącego postępowanie.
Jednocześnie Departament Dróg Publicznych wyjaśnia, że Minister Infrastruktury nie ma możliwości ingerowania w toczące się postępowania administracyjne, jak również dokonywania oceny podejmowanych przez organ czynności w ramach prowadzonego postępowania. Należy bowiem zauważyć i podkreślić, że zastosowanie konkretnych przepisów, np. ustawy o drogach publicznych oraz podjęcie ostatecznej decyzji przez zarządcę drogi zależy od bardzo wielu czynników dotyczących ściśle sprecyzowanego przypadku.
Niemniej jednak Departament Dróg Publicznych, w zakresie swojej właściwości, przedstawił następujące informacje. Zgodnie z generalną zasadą wyrażoną w art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o drogach publicznych zabrania się dokonywania w pasie drogowym czynności, które mogłyby powodować niszczenie lub uszkodzenie drogi i jej urządzeń albo zmniejszenie jej trwałości oraz zagrażać bezpieczeństwu ruchu drogowego. W szczególności zabrania się lokalizacji obiektów budowlanych, umieszczania urządzeń, przedmiotów i materiałów niezwiązanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego tzw. urządzeń lub obiektów obcych. Jednocześnie w stosunku do m.in. infrastruktury telekomunikacyjnej, jak i urządzeń służących do doprowadzenia lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej ww. zakaz nie ma zastosowania.
Niemniej jednak zlokalizowanie w pasie drogowym tego typu urządzeń obcych zawsze wymaga zezwolenia właściwego zarządcy drogi, wydanego w drodze decyzji administracyjnej. Ma to zapewnić użytkownikom dróg optymalnie bezpieczne warunki przemieszczania się .
W myśl art. 39 ust. 3 pkt 1 ustawy o drogach publicznych, w szczególnie uzasadnionych przypadkach lokalizowanie w pasie drogowym tzw. urządzeń lub obiektów obcych może nastąpić wyłącznie za zezwoleniem właściwego zarządcy drogi, wydawanym w drodze decyzji administracyjnej .
Jednakże właściwy zarządca drogi może odmówić wydania zezwolenia na umieszczenie w pasie drogowym ww. urządzeń i infrastruktury wyłącznie, jeżeli ich umieszczenie spowodowałoby zagrożenie bezpieczeństwa ruchu drogowego, naruszenie wymagań wynikających z przepisów odrębnych lub miałoby doprowadzić do utraty uprawnień z tytułu gwarancji lub rękojmi w zakresie budowy, przebudowy lub remontu dróg.
Biorąc powyższe przepisy pod uwagę należy stwierdzić, że użycie przez ustawodawcę w art. 39 ust. 3 pkt 1 ustawy o drogach publicznych zwrotu „może odmówić” wskazuje na uznaniowy charakter rozstrzygnięć podejmowanych w tym zakresie. Oznacza to, że organ ma prawo wyboru treści rozstrzygnięcia. Konstrukcja uznania administracyjnego nie może jednak oznaczać pełnej dowolności. Zarządca drogi w sposób wyczerpujący powinien zebrać materiał dowodowy i przeanalizować wszystkie okoliczności mogące mieć znaczenie dla rozstrzygnięcia o uwzględnieniu lub odmowie uwzględnienia wniosku.
Rozstrzygnięcie organu, aby nie mieć charakteru dowolnego, musi być wynikiem wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy (art. 7 KPA), wszechstronnego zebrania oraz rozstrzygnięcia w sposób wyczerpujący materiału dowodowego (art. 77 § 1 KPA), zaś decyzja winna spełniać wymogi określone w art. 107 § 3 KPA. Art. 7 KPA stanowi, że w toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności, z urzędu lub na wniosek stron podejmują wszystkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli. Zasada praworządności sformułowana w tym przepisie odnosi się nie tylko do sposobu prowadzenia postepowania, lecz również do stosowania prawa materialnego przy wydawaniu decyzji uznaniowych (por. m.in. wynik NSA z 21 listopada 2012 r., wyrok NSA z 10 października 2007 r.).